Έκανε ζέστη στην ...Αγία Πετρούπολη

Εκείνο τον Αύγουστο, έκανε πολύ ζέστη στην ...Αγία Πετρούπολη. Μια θάλασσα καταγάλανη, ο θόρυβος των τζιτζικιών κι απέναντι από το παράθυρο μου, η απόλυτη αντίφαση του ...Μακρονησιού. Φρικιαστική Εξορία για άλλους και Εφηβική Ελευθερία για μένα. Ο ανεμιστήρας, κουρασμένος, βαριεστημένος , με εμφανή ...αρθριτικά να επιχειρεί μάταια να αντιπαλέψει μια ζέστη που ίδρωνε το μυαλό.

Είχε πολύ ζέστη εκείνο το καλοκαίρι των 14 μου χρόνων. Μια ζέστη που έλιωνε τα ...πάντα. Μια ζέστη, που πάνω από όλα, έλιωνε …βεβαιότητες.

Αν μια ηλικία αγαπώ αφόρητα, είναι εκεί γύρω στα 14. Είναι η ηλικία του ...Ρασκόλ, η ηλικία του Σχίσματος. Είναι η ηλικία που οι παιδικές βεβαιότητες, ξεκινούν να λιώνουν από τη διαβρωτική ζέστη της αμφισβήτησης. Ένα σίδερο παγωμένο από τα μεταλαμπαδευμένα “πρέπει”, που οι ορμόνες και τα ερεθίσματα αρχίζουν να ζεσταίνουν από μέσα προς τα έξω. Κι όταν πυρώσει, όταν γίνει κατακόκκινο, θα καταλήξει σε μια μεταλλική στάλα στο πάτωμα. Για να αρχίσει μετά να ενσωματώνει όλα τα ...κεκτημένα και όλους τους φόβους της ...απώλειας τους, όλα τα καλά, τα κακά, τα νόμιμα, τα ηθικά, όλους τους μέσους όρους ...της ψυχικής «υγείας» και το εφιαλτικότερο, θα ενσωματώσει την τρελή αθλιότητα του «ευ προσαρμόζεσθαι».

Με τα χρόνια, θα ξαναγινεί ένα εφιαλτικά ανθεκτικό ατσάλινο κάστρο. Αυτό που αν συμβεί το ...ατύχημα, δεν θα σε προστατέψει η ...ελαστικότητα του, αλλά θα σε συνθλίψει η αδιανόητη σκληράδα του.

Προστατευμένη από τον Αττικό Ιουλιάτικο ουρανό, σεργιάνισα εκείνο το καλοκαίρι στην Άγια Πετρούπολη, παρέα με τον Ρασκόλνικοφ. Φοιτητής της νομικής, σπουδάζει το πνεύμα και το γράμμα των νόμων, για να τους αμφισβητήσει ευθέως, σκοτώνοντας με ένα μπαλτά την γριά τοκογλύφο και την ...αθώα αδελφή της, το ...θυμα της, που μεγαλο- ή μικρο-ευφυώς κατά τον Ντοστογιέφσκι ...τυχαίνει να είναι παρούσα.

Η Αντιγόνη τότε μου φαινόταν πιο comme il faut ...ηρωική. Ήταν πιο κοντά στις βεβαιότητες που ανάβλυζαν από την παιδικότητα των «πρέπει» μου. Και παρά τους αιώνες που μας χώριζαν, ο ήλιος της Θήβας μου ήταν πιο οικείος από το τσουχτερό κρύο της Αγίας Πετρούπολης. Και ασφαλώς και τότε και ...ΤΩΡΑ, οι ανθρώπινοι θεοί, μου ήταν πάντα πιο ...δικοί, από τους απρόσωπους Μεγάλους. Καλούς ή Κακούς.

Τα μεγάλα, τα σημαντικά, τα καθοριστικά, όμορφο είναι να τα διαβαίνεις ...μόνα τους. Στις χώρες των θαυμάτων είναι όμορφες μόνο οι αδαείς Αλίκες. Να περπατάς στον πλανήτη τους, χωρίς ...τουριστικούς οδηγούς, χωρίς ...οδηγίες προς ναυτιλομένους. Τότε, ούτε ήξερα, και πολύ περισσότερο δεν με ενδιέφερε στο ελάχιστο να ...μάθω, την άποψη των ...επόμενων Μεγάλων για το Ρασκόλνικοφ. Τότε ο Ντοστογιέφσκι ήταν θρήσκος και όχι ο Μεγάλος Θεο-φάγος. Τότε στο τραπέζι είμαστε μόνο εμείς οι τέσσερις. Ο Ρασκόλνικοφ, ο Πορφύρης, η Σόνια και εγώ. Ακόμα κι ο Ναπολέων- η εμμονή του Ρασκόλνικοφ- τότε ήταν ακόμα...Μέγας. Τότε δεν ήξερα ότι τα σκοτεινά φρικιαστικά υπόγεια της Πετρούπολης ήταν τα υπόγεια του ιερής ασθένειας του νου του Φιοντόρ. Τότε ο Μίσκιν, ο Ηλίθιος, ήταν ένας άγνωστος. Τότε η Νασταζια Φιλίποβνα θα αγαπούσε μόνο, τον τόσο άλλο και τόσο αφόρητα ίδιο, Ραγκοτζιν. Τότε ο Αλιοσα Καραμαζώφ, δεν είχε γίνει ακόμα πατροκτόνος. Όσο για τους μεγάλους Ιεροεξεταστές, τα 14 χρόνια, έχουν τα ...κότσια, την ανίερη ιεροσύνη και τις αντοχές να τους φτύνουν, προσπερνώντας τους.

Κι ακόμα περισσότερο τότε η Ελευθερία, η Εξορία, η Φυλακή, το Καλό, το Κακό, το Έγκλημα, η Τιμωρία, έλειωναν και πάγωναν όπως μόνο η εφηβική φωτιά της αμφιθυμίας μπορεί να λειώσει το μέταλλο. Κάνοντας το υγρό, κρατώντας το σε ιδρωμένες παλάμες του νου, και αφήνοντας το να παγώσει σε όποιο κράμα, σχήμα ή ...σχίσμα επιθυμούσε... Τότε ...η ιστορία ήταν μια ... ιστορία, χωρίς τους συμβολισμούς. Τότε το έγκλημα ήταν έγκλημα και η τιμωρία ήταν τιμωρία. Η ενηλικίωση είναι αυτή που κάνει το έγκλημα Τιμωρία και την τιμωρία Έγκλημα. Κι ίσως η Φύση πονόψυχα σαδιστική, να σε ωριμάζει αφήνοντας σε να απενοχοποιείς την τιμωρία ενοχοποιώντας το έγκλημα. Το ευνουχιστικά ...άθλιο «ευ προσαρμόζεσθαι»

Δεν τα βρήκα τότε με τον Ρασκόλνικοφ. Τσακωθήκαμε πολύ άγρια εκείνο το καυτό καλοκαίρι. Στα 14 σου θέλεις καθαρές λύσεις. Σαν τον ουρανό. Όταν βρέχει να βρέχει, όταν είναι γαλάζιος να είναι γαλάζιος. Δεν μπορείς εσύ ...Ρασκόλνικοφ να μου λειώνεις το μέταλλο μου και μετά...να με αφήνεις με μια γλυκερή Σόνια Μαρμελαντοβα, μια Αγία Πόρνη, να του δώσει το σχήμα. Ο πόνος αγιάζει έλεγε ο Φιοντόρ. Ο πόνος είναι η Ύψιστη Ηδονή. Ο πόνος είναι ο μόνος που δίνει τα εργαλεία της μεγάλης κατανόησης. Ο πόνος είναι ο από μηχανής Θεός. Ο πόνος είναι η τιμωρία που εξαγνίζει το έγκλημα. Το έκλεισα... Το ...Ευαγγέλιο δεν ήταν η Λύση.

Στα φοιτητικά χρόνια που ακολούθησαν εκείνο το καυτό καλοκαίρι στην...Αγία Πετρούπολη, ο Ρασκόλνικοφ με ιντριγκαριζε και ταυτόχρονα με σόκαρε. Με ιντριγκάριζε ο Νόμος, η Τιμωρία που προϋπάρχει του Εγκλήματος, τα νέα πρότυπα που προϋποθέτουν την ρήξη με το Νόμο, αλλά με σόκαραν τα «εξαιρετικά πνεύματα», τα Άτομα, που είναι τα μόνα που μπορούν να διαρρήξουν τις νόρμες και τους κανόνες της ...κοινωνίας. Και τότε ξανατσακώθηκαμε με τον Ρασκόλνικοφ.

Ξαναβρεθήκαμε, αργότερα εξ...ανάγκης. Αρρωστημένης, αγριεμένης, θλιβερής και ζωογόνας ταυτόχρονα, ανάγκης συγκατοίκησης, ανάγκης να μετουσιώσεις τα αβίωτα. Και το ...Σχίσμα της ...«ωριμότητας»-τι ευφημισμός!!!!- να φωτίζει τα ...Υπόγεια.

Σήμερα ο Ρασκόλνικοφ μου φωνάζει ότι τα «εξαιρετικά πνεύματα» δεν είναι άτομα. Είναι συλλογικές ιδέες και πράξεις, που αμφισβητούν την ουσία, το γράμμα και το πνεύμα του Νόμου, αυτά που η πολιτική ορθότητα, επιχειρεί να Τιμωρήσει στερώντας τους το Έγκλημα. Αλιόσα που κοιτάζονται στα μάτια με τον πατέρα Καραμαζώφ. Ίσως και Παίκτες που γνωρίζουν ότι «2+2 μπορεί να μην κάνουν 4». Η γριά τοκογλύφος τους βγάζει τη γλώσσα. Ο Πορφυρηδες εξευτελίζονται σε τηλε-ευαγγελιστές που τους απειλούν με την ...Εξορία. Οι Σόνιες ψιθυρίζουν ότι δεν τους υπόσχονται Ζωή και ...θαύματα δεν κάνουν. Οι λογής λογής ...πατέρες Μαρμελάντοφ ξαμολάνε τα σκυλιά του «ορθού λόγου». Το «ευαγγέλιο» γίνεται το ιστορικό ένστικτο αυτοσυντήρησης μέσα από μια πρωτόγνωρη για τις εποχές αλληλεγγύη, κραδαίνοντας φραγγέλια σε «οίκους εμπορίου». Ο θεός μοιράζει απλόχερα την ανθρωπίλα του. Θεο-φάγοι ανθρωπολάτρες. Και να φωτίζεται με προβολείς από...κεριά, η αλήθεια της Τιμωρίας που προϋπάρχει του Εγκλήματος.

Όπως και τότε έτσι και τώρα τα 14 χρόνια, είναι αφόρητα γοητευτικά. Κι η όποια επανάσταση παραμένει ...πατροκτονία. Μιτια, Ιβάν, Σμερντιάκοφ, Αλιόσια, «κοιτούν» τον Πατέρα Καραμαζώφ στα μάτια. Θα τον σκοτώσουν; Δεν ξέρω. Αλλά όπως και τότε έτσι και τώρα, κάνει αφόρητη ζέστη στην ...Αγια Πετρούπολη.

Υ.Γ. έβγαλα τότε τα παπούτσια μου, τα τύλιξα στο σακάκι μου και τα πέταξα απ’ τη γέφυρα, "μη με βασανίζετε άλλο, Ναστάζια Φιλίποβνα, της λέω, είναι αργά – πρέπει να γυρίσετε σπίτι" Τάσος Λειβαδίτης, Εγχειρίδιο Ευθανασίας.