Δευτέρα 25 Απριλίου 2011

Στο Άγιο Ανεστάκι

Με μάτια μισόκλειστα να παίζει το ταξίμι και ο λυγμός του «αμάν» να σκίζει σα μαχαίρι τα ντουμάνια του τεκέ

Όταν μπουκάρω στον τεκέ, τον αργιλέ τσακώνω
Και με τα φυλλοκάρδια μου τραβώ, τον ξελιγώνω

Τότες ο Περαίας ήταν πολύ άγριος. Οι φόνοι στα Καρβουνιάρικα, Τρούμπα και Τσελέπη ήταν στην ημερησία διάταξη. Όσο για τεκέδες, ήταν γεμάτος, στην Πειραϊκή, Παναγίτσα, Άγιο Νείλο, Άγιο Νικόλα, Γύφτικα, Χατζηκυριάκειο και στην Τρούμπα. Κι όσο πιο πέρα πήγαινες, προς Άγιο Διονύση, εκεί φουμάρανε στο δρόμο, οι χωροφυλάκοι είχαν μοιρασιά κι αν μπάτσος έκανε τον ψευτοπαλληκαρά τραβιότανε εύκολα η δίκοπη»

Γύρω από τα λιμάνια, βασικά στον Πειραιά, στη Θεσσαλονίκη, στο Βόλο, στη Πάτρα, χιλιάδες άνεργοι επιβιώνουν σχεδόν λαθραία, ζουν από μικροεγκλήματα, από μικροκλοπές, από μυστήριες ...συναλλαγές, δημιουργώντας μια νέα λούμπεν κουλτούρα. Μια κουλτούρα με τους δικούς της κώδικες συμπεριφοράς, με δικούς της κανόνες, νόρμες ,τρόπους ζωής, τιμής ,ηθικής. Τη κουλτούρα του ...μάγκα.

Φτιάχνουν τραγούδια συλλογικά, όπου ο κάθε μαστούρης, λέει και από ένα στίχο, ρεφραίν δεν υπάρχει, κι η μουσική είναι απλή, συνήθως μόνο με μπαγλαμά αντί για μπουζούκι. Ο λόγος απλός. Ο μπαγλαμάς είναι εύκολος στην κατασκευή-συνήθως αυτοσχέδιος και φτιαγμένος στη φυλακή-, εύκολος στην μεταφορά, και εύκολος να κρυφτεί κάτω από το σακάκι στις εφόδους των μπάτσων των πληρωμένων από άλλους τεκετζήδες

Ρέμπενοκ*, ρεμπέτ ασκέρ*, ή ρεμπέτ***, πάνω κάτω παρόμοιες ερμηνείες, που δίνουν το όνομα στο ρεμπέτικο.

«Εκεί οι γυναίκες δε βγαίνανε έξω, απαγορευότανε αυστηρώς. Αλλά οι αγαπητικοί είχαν τον τρόπο τους και πηδάγανε τα μεσάνυχτα μέσα παρ’ όλο που φυλάγανε άγριοι εύζωνοι. Αλλά καμία δεν μαρτυρούσε. Φόνοι γινόντουσαν κάθε τόσο, αιτία βέβαια ήταν οι γυναίκες. Η ίδια η γυναίκα που για χάρη της είχε εγκληματήσει κάποιος ήταν υποχρεωμένη να τον συντηρεί μέχρι να βγει από τη φυλακή. Δε μπορούσε να κάνει αλλιώς γιατί θα την σκότωναν οι φίλοι του. Όταν όμως ο εγκληματίας αγαπητικός έβγαινε από την φυλακή, η πρώτη του δουλειά ήταν να την στεφανωθεί, απαραίτητος κανών. Και για τον σκυλόμαγκα ο άγραφος νόμος ήταν σκληρός!»

Άλλωστε -όσο κι αν κάποιοι αργότερα επιχειρούν να το εξευγενίσουν ευνουχίζοντας το από το λουμπεν, Ρεμπέτικο σημαίνει φυλακή. Ρεμπέτικο σημαίνει τεκέ. Ρεμπέτικο σημαίνει νταλκάς, ξεκαθαρισμα λογαριασμών και μαστούρα. Ρεμπέτικο σημαίνει ... αδέσποτο. Και πάνω από όλα Ρεμπέτικο σημαίνει ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ.

Από μέρη της Μικράς Ασίας, κύρια απο τη Σμυρνη αλλά και από τον Πόντο και τις ακτές της Μαύρης Θάλασσας μετανάστες που κατακλύζουν μια ξένη ....Πατρίδα, που συνωθούνται σε μια ...μάννα μητριά.

Μεγάλες, εξαθλιωμένες κοινότητες, παραγκουπόλεις να μεγαλώνουν, φτώχεια, ανεργία, ξεριζωμός, έλλειψη στέγης, αστυνομική καταπίεση, κοινωνικός υποβιβασμός, ρατσισμός, πορνεία, εγκληματικότητα, ναρκωτικά.

Η ανατολίτικη μουσική που φέρνουν μαζί τους οι μετανάστες, οι πρόσφυγες, έχει κλαρινέτα, βιολιά, σαντούρια, κανονάκι, κι αυτή ξεκινάει να ανακατεύεται με το μπουζούκι και τον μπαγλαμά. Ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που ανακατεύονται μεταξύ τους και οι νέοι...περιθωριακοί, με τους παλιούς.

Η σχολή της Σμύρνης με μελωδίες τσιφτετελετζίδικες, με ούτια, σαντούρια και βιολιά, με τραγούδια θρηνητικά, παθιασμένα, σπαρακτικά αμανετζιδικα, με φωνές γυναικείες- γεια σου Ρόζα, γεια σου συγκλονιστική και ΑΞΕΠΕΡΑΣΤΗ Ρίτα Αμπατζή

- ανακατεύεται με τη ρεμπέτικη σχολή του Πειραιά, αυτήν την άγρια αντρίκεια, με τα χασάπικα και τα ζειμπεκικα, που σπαρταράνε μέσα στα σπλάχνα της, τα μπουζούκια και οι μπαγλαμάδες.

Και εκεί γύρω στο ’30, το ρεμπέτικο, το ελληνικό μπλουζ, βρίσκει αυτόν, που θα το κάνει όσο μεγάλο του αξίζει να είναι. Αυτόν που πολύ αργότερα θα ονομάσουν ...Πατριάρχη. Αυτόν που στα 15 το σκάει από τη Σύρα για τον Πειραιά και ανάμεσα σε δουλειές του ποδαριού, μεροκάματα στα καρβουνιάρικα, στο λιμάνι και στα σφαγεία χώνεται στον υπόκοσμο της σκληρής πόλης κάνοντας τραγούδια τους τρεις μεγάλους και παντοτινούς του έρωτες, το μπουζούκι, τη μαστούρα και τη Ζιγκοάλα.

Ο μεγάλος Μάρκος, που έχει την ικανότητα και να κάνει το ρεμπέτικο χρυσωρυχείο από τις πρώτες ηχογραφήσεις της «Τετράδος ξακουστής του Πειραιώς».

Ο Μάρκος που θα ανακαλύψει το Ανεστάκι. Προσφυγάκι ο Ανέστης, το Αρτεμάκι, όπως ειναι το παρατσούκλι του, γιος του πιο ξακουστού σαντουρίστα της Σμυρνης , και ανεψιός του Μιχάλη του Δέλιου, που στο δοξάρι του βιολιού του «αγγέλοι μαχαιρωνόταν», είναι αυτοσχέδιος κιθαρίστας. Ο Μάρκος τον μαθαίνει μπαγλαμά και μπουζούκι, η Κούλα η Σκουλαρικού, πουτάνα απο τα Βουρλά, τον μαθαίνει την άσπρη και η Νταίζη τον έρωτα.

Από τους τρεις που τον διεκδικούν, τον κερδίζει η Κούλα-η γκόμενα του Νικου του Μάθεση του Τρελάκια, όπως λένε οι φήμες- που ήξερε τις πιάτσες της άσπρης. Το Ανεστάκι εξορίζεται από τη δικτακτορία Μεταξά, στη Νιο μαζί με τον Γεννίτσαρη. Το 40 επιστρέφει απο την εξορία και ντύνεται στο χακί. Στη κατοχή οι ...δρόμοι τους ξανασυναντιόνται με την Σκουλαρικού και το καλοκαίρι του 44 το κάρο του Δήμου, τον μαζεύει νεκρό έξω από τον τεκέ του Ντανάκουλη. Μέσα στο σακάκι του, είναι κρυμμένος ο μόνος έρωτας που δεν τον πρόδωσε ποτέ, ο μπαγλαμάς του.

Ο Άγιος του Ρεμπέτικου, σβήνει πριν δει το ρεμπέτικο να αλλάζει, να κατακτάει πίστες και δισκογραφικές, πριν γίνει ένα από τα ...αξεσουάρ της ανερχόμενης αστικής τάξης που το κατάπιε αμάσητο.

Ο Τσιτσάνης που γράφει ρεμπέτικο αλλά δεν είναι ρεμπέτης, ο Χατζιδάκης και ο Θοδωράκης που το απενοχοποιούν και το στρογγυλεύουν κάνοντας το εύπεπτο και comme il faut, βάζουν ταυτόχρονα και τα καρφιά στην κάσα του, το κάνουν τουριστάδικο, σαν τα ευζωνάκια στο Μοναστηράκι, σταυρώνουν την αλήθεια του... Σε όσους έμαθε το αυτί τους, σε αυτή την μπάσταρδη και εξευγενισμένη version του ρεμπέτικου Νταλαριάδων, σε όσους βιάστηκαν να το θάψουν σαν ...φολκλόρ ο Μάθεσης, ο Νίκος ο Τρελάκιας, λίγο πριν πεθάνει, προέβλεψε.

«Μη περιμένουμε να τους δούμε με τραγιάσκα και ζουνάρι και να λένε τα μάγκικα και κορακίστικά τους. Ζει λοιπόν ο ρεμπέτης δεν πεθαίνει ποτέ γιατί είναι εφτάψυχος. Γιατί περιβόλι δίχως τσουκνίδα και αγρός δίχως αγκάθι δεν υπάρχουν. Λείπει ο Μάρτης απ’ την Σαρακοστή; Έτσι δεν θα λείψει και το ρεμπέτ – ασκέρ.»

Κι αν λίγο περιπλανηθείτε στην πόλη... θα το ακούσετε... Αυτό το πονεμένο και συνάμα μάγκικο, αυτό το νταλκαδιασμένο και συνάμα μαστουρωμένο τραγούδι του περιθωρίου, του λαθραίου, του πρόσφυγα.. Ίσως όχι πια στα ...ελληνικά-και τι σημασία έχει- αλλά πάντα ...ρεμπέτικα...

Στο Άγιο Ανεστάκι λοιπόν, το προσφυγάκι, που έγραψε μόνος του, τον συγκλονιστικό επικήδειο του, λίγα μόλις χρόνια πριν πεθάνει.

Στους σημερινούς Άγιους αυτής της πόλης, στο ρεμπετ-ασκέρ της...

Αφιερωμένο και το αδέσποτο. Αδέσποτο...όπως αυτοι. Αδέσποτο όσο και Άγιο. Ρεμπέτικο...όσο και αυτοί...


*ρεμπενόκ, παλικάρι

**ρεμπέτ ασκέρ, αυτοί που δεν υπακούουν

***ρεμπέτ, παράνομος, κυνηγημένος

24 σχόλια:

kanaliotis είπε...

http://www.youtube.com/watch?v=eYUB9W4ZraE


Και ξεμπουκάρω απ τον τεκέ, μες στην ταβέρνα πάω
Δύο ποτηριές εφετινό κάθομαι κοπανάω

Σούρας, τρελός αν έγινα, και πήγα στην ταβέρνα
Για το τσαρδί μου πάγαινα, είχα γίνει στην πένα


(ενίοτε και ρακές)

katerina είπε...

Επρεπε να 'ρχόσουνα μάγκα μου στον τεκέ μας.
Ν'άκουγες το μπαγλαμά και τις διπλοπενιές μας


Υ.Γ.Γιατί γαμώτο μου,οι ρακές δεν ακολουθούν το νόμο της βαρυτητας να πηγαινουν σιγα σιγά προς τα κάτω και κάνουν του κεφαλιου τους; Οι άθλιες κάνουν έφοδο όλες μαζί στο κεφάλι μου!!!

Swell είπε...

Εξαιρετική ανάρτηση Κατερίνα. Από την καρδιά για την καρδιά.

monahikoslikos είπε...

Αληθινός ύμνος για μια εποχή που έσβησε όταν τη βάλανε στα σαλόνια οι κουστουμάτοι και νταβατζήδες των φωνογραφικών...
Εξαιρετικό κείμενο και άριστη επιλογή τραγουδιών να αγιάσει το χέρι σου και το ...Θείο πληκτρολόγιό σου.

katerina είπε...

Καλημέρα Swell και χρόνια πολλά.

Διαβάζω, ακούω, βλέπω όλους τους ...ευγενείς που "εξευρωπαΐστηκαν" μέσα σε μισό αιώνα, να εγκαλουν αυστηρά και με πολιτική ορθοτητα την ανατολή που ξορκιζουν απο μέσα τους. Οι φυλές των νεοκοπων αρχοντοχωριατων, το πιο γελοιο κομματι του κατα Μολιερο Bourgeois gentilhomme που ξεσκιζει αυτό το τόπο, όλοι αυτοι που σκεπάζουν όπως τα ζωντανά τις βρωμιες, το παρελθόν,ειτε εξωραιζοντας το ελληναραδικα,ειτε συκοφαντώντας το ....νεοπλουτιστικα.

Και ξέρεις ρε Swell μου, ξέρω πια τι σιχαινομαι περισσότερο απο ότιδηποτε άλλο στο κόσμο. Όλους αυτούς τους μυξοπαρθενους και ανεραστους με τη ρίζα.

Ριζα,που δεν ειναι ουτε για να την παινεψεις, ουτε να την ξορκισεις,αλλά για να καταλάβεις,να κατανοησεις και να συν-πονέσεις. Να βρουν χωμα τα ποδια σου. Για να σηκώσεις το κεφάλι.

Το ρεμπετικο,ειναι ίσως ο πιο όμορφος και ο πιο πονεμένος δρόμος για να βρεις το νημα με αυτό που ήταν πάντα αυτός ο τόπος. Χωνευτηρι λαών,βλέμμα και πάτημα αναμεσα σε ανατολή και δυση.

Σημερα,το "ρεμπετικο" τραγουδιέται απο τους ιθαγενείς, σε γελοιες ταβερνες με τραπεζομάντηλα, κεράκια και εμφιαλωμένο κρασί.

Κι απο την άλλη,υπάρχει ένα περιθώριο,ένα ...ρεμπετ-ασκερι,στους δρόμους αυτής της πολης, που του ξαναδινει την ουσια του. Ειναι οι νέοι προσφυγες.Προσφυγες πατριδας,προσφυγες κοινωίας,προσφυγες δομών. Είναι όλοι αυτοι,που κάνουμε ότι δεν βλέπουμε. Πρεζακηδες μαστουρας ή/και πρεζακηδες πατριδας.

Αυτοι που κάνουν τον πονο τους μουσική,τραγουδι, αμαν. Δεν μιλουν ελληνικά,αλλά το GAZELI NEVA SABAH,ξαναβρισκει την ουσία του. Ειναι οι φτωχοδιαβολοι που μέσα απο μουσικές περιεργες στ' αυτι των ...νεοευρωπαιστών, γινονται θεοι.

Οι Αγιοι,των δρόμων της πολης μου.

katerina είπε...

Καλημέρα Λυκε μου,και χρόνια πολλά και καλά.

Το περιθώριο ...ειναι πάλι εδω Λυκε. Αδεσποτο,ρεμπετικο, και ...Αγιο.

Τορεμπετικο,άντεξε και κακουχίες και εξορίες και φυλακές και διασυρμό.Αυτό που εμεις ξέρουμεσαν ρεμπετικο,ένα δεν άντεξε,το να το κάνουν καθως πρέπει. Εκει λυγισε.

Μου λένε για τον μεγάλο Τσιτσάνη. Ναι ήταν μεγάλος μουσικός ο Τσιτσάνης αλλά το λεηλατησε, το γαμησε το ρεμπετικο ο Τσιτσάνης Λυκε μου. Ακριβώς γιατί δεν ήταν ρεμπετης. Κι ενω το ρεμπετικο ήταν πάντα το τραγουδι της καρδιάς και του περιθωρίου,ο Τσιτσανης το έκανε τραγουδι βολικό, ευκολοπεμπτο, αποδεκτό. Ότι δηλαδή ΔΕΝ ήταν ποτέ.

Ε,μετά κορακια και Νταλαρηδες,του έδωσαν την χαριστική βολή...

Ανώνυμος είπε...

ολα σας φταινε κα Κατερινα. Μέχρι και ο Τσιτσάνης!

LeftG700 είπε...

Φίλη Κατερίνα,


Το έχουμε ξαναγράψει εδώ: Από τη συγκεκριμένη εκτέλεση λείπει η δεύτερη και ίσως ωραιότερη στροφή:

Για να 'ρχονται οι φίλοι μου
που μείνανε χαρμάνια
κι όλες οι πίκρες τ' αργιλέ, Θεούλη μου
να φύγουν στα ντουμάνια

Οι μάγκες, εκτός των άλλων, είχαν και συντροφικότητα!...


Τα λέμε

kanaliotis είπε...

Καλώς τοποθετείς το σύγχρονο ρεμπέτ ασκέρ.
Καλώς και τους προσδιορίζεις “αδέσποτους”, αν και γνωρίζεις ότι ο προσδιορισμός “αδέσποτο ρεμπέτικο” σημαίνει το τραγούδι που δεν έχει αναγνωρισμένο δεσπότη – αφεντικό – συνθέτη και ποιητή, το τραγούδι που αυτός που το πρωτοτραγούδησε δεν νοιάστηκε να βάλει από κάτω την υπογραφή του, αλλά το άφησε αμέσως ελεύθερο να πετάξει. Αδέσποτο παλιό ρεμπέτικο για τους σύγχρονους αδέσποτους της κοινωνίας.

Τρελή και αδέσποτη… έγραψε ο Μανώλης και τραγούδησε ο Νίκος (ας μη ξεχνάμε βέβαια και τον Ξυδάκη)

Με την σημείωση ότι όσο περνάνε τα χρόνια και η κατάσταση παραμένει η ίδια (δλδ να μας κάνουν κουμάντο τρόϊκα ΔΝΤ και ΕΚΤ), είναι αναπόφευκτο ότι το (εθνικά) ντόπιο προλεταριάτο θα διογκωθεί εντυπωσιακά και θα τροφοδοτηθεί κυρίως από το στρώμα των μικρομεσαίων νοικοκυριών. Φοβερή πίεση θα νοιώσει ακόμη και το στρώμα των μεσαίων διευρύνοντας από τις τάξεις του εντυπωσιακά το στρώμα των νεόπτωχων. Σε αυτήν την περίπτωση είναι σίγουρο ότι όλος αυτός ο κόσμος θα βρει την πολιτιστική του έκφρασή σε καινούργιους δρόμους που θα είναι αποτέλεσμα της όσμωσης του και με τους παλιούς που τόσο αγαπήσαμε.

katerina είπε...

Ασφαλώς και δεν εχω τίποτα με τον Τσιτσάνη, αντιθετα Ανωνυμε θα μπορουσα να σου πω ότι με περισσή φροντιδα διαθετω σε κάθε δυνατή μορφή τραγουδια του, αν και δνε με συγκινει ιδιατερα.
Είπα όμως κάτι που δεν είναι ουτε περιεργο ουτε καινοφανές. Ο Τσιτσάνης δεν ήταν ρεμπετης. Και το ρεμπετικο πάνω από όλα για τους δημιουργούς του ήταν βιωμα περιθωρίου. Έχεις κάποια αντιρηση σε αυτό;

Ανώνυμος είπε...

Και οι μπαγκλαντέζοι ...ρεμπέτες?
Ε, μια μονομανία την έχετε κα Κατερινα!

katerina είπε...

Λεφτηδες μου, νομίζω ότι τον έχω ακουσει αυτόν τον στιχο, αλλά …ότι διαθετει το youtube… και μάλιστα πρέπει να ψάξεις πολύ για να βρεις στο διαδικτυο και καμμια εκτελεση της προκοπής και όχι κάτι λαϊκότροπες πολύ μεταγενεστερες του συρμού…

Αλλά έχετε απολυτο δίκιο. Το ρεμπετικο ειχε συντροφικότητα, πριν και πάνω από όλα γιατί και στο περιθώριο το μόνο όπλο επιβιωσης είναι η συντροφικότητα και το μοιραμσα, αυτό που σημερα ...πολιτικά ορθά ονομάζεται αλληλεγγυη. Και οι σημερινοι…ρεμπετες, μονο με συντροφικότητα επιβιώνουν, στους δρόμους της Αθήνας. Είναι ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΟ, το πώς κανείς δεν πετιεται από την κάμαρα που κοιμουνται 30 γιατί δεν εχει να πληρώσει το μεριδιο του. Το τσιγάρο δεν κρυβεται, μοιράζεται. Το ίδιο και το φαί, ακόμα και η μία...coca cola γυρω κάνει.

katerina είπε...

Οι περισσότεροι από τους ρεμπετες, τουλάχιστον μεχρι να αρχισουν οι ηχογραφησεις, ουτε που νοιαζονταν οι ίδιοι να κατοχυρώσουν τα τραγουδια τους, ουτε που ηξεραν ότι μπορεί να εχουν και αξια, άσε που προσωπικά αμφιβάλλω αν θυμοντουσαν και τιποτα από τη μαστουρα. Ο Σκαμπαρδώνης λέει, για ατ τσιγαροχαρτα που σημειωνε ο Μαρκος στιχάκια. Τα περισσότερα τραγουδια ήταν της…ώρας, που μεταφερονταν από στομα σε στόμα . Ουτε ακομα και σημερα, γνωριζει κανείς, τουλάχιστον πριν από το ‘35 ποιο ήταν ποιανου. Απλά κάποιος κάτι θυμόταν και κάποια στιγμή ηχογραφουσε κάτι που …κάτι του θυμιζε. Και βέβαια, μετά …πουλουσαν πολλοι τα τραγουδια τους. Για ένα πιατο φαί. Ένας που …ξεπουλησε πολλά τραγουδια ήταν ο Δελιας.

Δεν θα διαφωνησω καθόλου μαζί σου ότι νεες μουσικες θα έχουμε από/και τους νεοπτωχους. Αλλά αυτό που εγώ βλέπω είναι …νοικοκυραίους νεοπτωχους και προλεταριοποιημένους… Για Καζαντζιδη το βλέπω…και ο Καζαντζιδης δεν ήταν …ρεμπετης. Δηλαδή, ασφαλώς και θα ξαναεχουμε ανθηση στο λαικο τραγουδι, με κοινωνική θεματολογία, αλλά ερωτα όχι ντακλα, νοικοκυροπαιδα, όχι ...αλήτες, κλπ. Το ρεμπέτικο όμως είναι συνυφασμένο με το περιθώριο και την παρανομία. Γιαυτό και πιστευω, ότι το …ρεμπετικο, και μάλιστα αυτό το ρεμπετικο το αδεσποτο, από στομα σε στομα… θα το βρεις στους προσφυγες, αυτους που τους λεν…λαθρομεταναστες. Αυτά τα κοινωικά στρωματα με παραπέμπουν σήμερα σε …ρεμπετες.

Ανώνυμος είπε...

Είχα πει ότι δεν θα ξαναγράψω , ότι όχι δεν θα σε διαβάζω.
Σήμερα διαβάζοντάς σε δεν μπόρεσα να μην χαμογελάσω ..,.ειρωνικά.
Γράφω λοιπόν σε σένα σαν να σου έγραφα σε …sms – εννοώ ότι απευθύνομαι προσωπικά και αδιαφορώ, και δεν θα απαντήσω στα όποια σχόλια των αναγνωστών, που ενδεχομένως θα μου την πέσουν.
Αντί να χαρείς το ρεμπέτικο, να εντυπωσιαστείς και έστω να ενθουσιαστείς, εσύ «σουσούδικα» γράφεις, λες και το …εκπροσωπείς, ή λες και έζησες (εσύ, η προστατευμένη από τους κρύους καιρούς) την άγρια ζωή των ρεμπετών –κατά τύχη εγώ γνώρισα μερικούς τελευταίους.
Κάνεις και την ιεροσυλία - επειδή αυτό προτάσσει η δική σου πολιτικώς ορθή μονομανία σου (έχει δίκιο ο ανώνυμος) να θεωρείς ρεμπέτες τους λαθρομετανάστες - «αράπηδες» θα τους λέγαν οι ρεμπέτηδές «σου» ( προσοχή: Δεν τους λέω εγώ, αναφέρομαι στην ορολογία, την σημειολογία και τις αντιλήψεις των ανθρώπων εκείνης της εποχής), στην οποία, και στους οποίους, «λιγωμένη» πολυπολιτισμικο-πολιτικώς (συγνώμη για τον βαρβαρισμό) , αναφέρεσαι.
Χαμογελάει κανείς ειρωνικά όταν συγκρίνεις τους παλιούς ρεμπέτες και την συντροφικότητά τους (η οποία εμπεριείχε το ελληνικό φιλότιμο, την αρβανίτικη μπέσα, την συσπείρωση λόγω κοινωνικής απόρριψης και το μίσος για τους μπάτσους) με το λούμπεν προλεταριάτο των φανατικών μουσουλμανικών χωρών που μας κατέκλισε και τους καλοκάγαθους βουδιστές, οι οποίοι δυστυχώς καμιά γνώση και σχέση δεν έχουν με την πλούσια φιλοσοφική παράδοση της χώρας τους.
Αλλα εσύ είσαι ο …καλός μύλος που όλα τα αλέθει! Δίνεις στους «λαθρο» χαρακτηριστικά που δεν έχουν, προσβάλεις τους ρεμπέτες –περίπου- εξομοιώνοντάς τους- και ενώ θα μπορούσες να γράψεις ένα υπέροχο λαογραφικό κείμενο, δημιουργείς έναν πολιτικό, πολιτικώς ορθό, αχταρμά!
Και βέβαια θα το ξαναπώ: Η αστική τάξη βρήκε νέα ενδιαφέροντα,
Νιώθοντας φίλος
Γιάννης Σιδέρης

katerina είπε...

Αγαπητέ μου, νοιώθοντας και εγώ ως φίλη απαντώ,

Όχι δεν γεννήθηκα στις αρχές του περασμένου αιώνα, δεν βιωσα προσωπικά ουτε την μικρασιατική καταστροφή, ουτε τον μεσοπολεμο, ουτε την κατοχή, ούτε βιωσα προσωπικά την κοινωνική περιθωριοποιηση. Αλλά αλίμονο σε όποιους απαγορευουν την άποψη για την …Γαλλική Επανασταση, σε όσους δεν ήταν προσωπικά παρόντες.

Για πολύ προσωπικούς λόγους το ρεμπέτικο με ακουμπάει και με αγγίζει βαθιά.
Η δική μου άποψη είναι ότι το ρεμπετικο δεν ειναι καθόλου φολκλορ, αντιθετα πιστευω ότι ειναι ένα απο τα πιο πολυτιμα μάθηματα της Ελληνικής Ιστορίας, που αγνοειται συστηματικά ή ακόμα χειροτερα εξευτελιζεται ...με τον συνηθη τροπο,δι’ ευνουχισμού. Κι η Ιστορία, δεν ειναι ένας ακόμα τομέας των ανθρωπιστικών σπουδών, ειναι η μαγική σφαιρα που αν την κοιτάξεις με ουσιαστική ματιά, χωρίς εμμονές, χωρίς ωραιοποιησεις, χωρίς διαμονοποιησεις, είναι αυτή που σου λέει και ατ μελουμενα. Το να ακουμπησεις το λουμπεν και το περιθώριο μιας μεγάλης εποχής, μέσα απο το τραγουδι του, δεν σημαινει ότι πρέπει να το δεις και ...μουσειακά. Ουτε επισης σημαινει ότι τα πραγματα επαναλαμβάνονται με τον ίδιο τροπο.

Στην Ιστορία, ουτως ή άλλως εχει αποδειχτεί ότι το ...καρμπον αφήνει περιεργα ιχνη, η επαναληψιμοτητα της, ειναι ....προβληματική.

Αυτό που καταγραφω ως άποψη, είναι ότι το περιθώριο προκειμένου να επιβιώσει, αναπτυσσει δικούς του κωδικες «νομιμότητας», δικους του κώδικες Ηθικής, που σημερα μπορεί να μας φαινονται... «διασκεδαστικοι»-Η ίδια η γυναίκα που για χάρη της είχε εγκληματήσει κάποιος ήταν υποχρεωμένη να τον συντηρεί μέχρι να βγει από τη φυλακή. Δε μπορούσε να κάνει αλλιώς γιατί θα την σκότωναν οι φίλοι του. Όταν όμως ο εγκληματίας αγαπητικός έβγαινε από την φυλακή, η πρώτη του δουλειά ήταν να την στεφανωθεί, απαραίτητος κανών. Και για τον σκυλόμαγκα ο άγραφος νόμος ήταν σκληρός!- αλλά ειναι ΕΞΩΡΕΝΙΚΑ ενδιαφέρον το να δεις, το να ψηλαφισεις, το πως χτιζεται η ...νομιμότητα της παρανομίας, με ένα και μόνο στοχο. Την επιβιωση.

Αυτό ακριβώς ψηλαφώ με ...στοργική περιεργεια, με προσφυγικές αναφορές προγιαγιάδων απο τα πολύ μικράτα μου,και στους δρόμους της πολης μου. Τους νέους κώδικες τιμής, ηθικής, τους νόμους της παρανομίας.

Και ξέρεις ρε Γιάννη, κανενός ειδους ιδεολογικου ...φανατισμού δεν νοιωθω ουτε για τους ρεμπετες, ουτε για τους μαστουρηδες, ουτε για τους σημερινούς τοξικοεξαρτημένους ή για το λούμπεν προλεταριάτο των φανατικών μουσουλμανικών χωρών που μας κατέκλισε και τους καλοκάγαθους βουδιστές, οι οποίοι δυστυχώς καμιά γνώση και σχέση δεν έχουν με την πλούσια φιλοσοφική παράδοση της χώρας τους. που τόσο αστοχαστα γράφεις. Αν εσυ θα ήθελες μια να ειναι οι άνθρωποι σε αυτο που θα μπορουσε να ειναι μάννα Πατριδα για αυτούς, αυτοι θα το ήθελαν δέκα.

Αλλά θα με συγκινεί ΠΑΝΤΑ, ότι σε ένα γενικευμένο τοπιο πολιτικής, δικαστικής, μιντιακής, εργοδοτικής ΑΝΟΜΙΑΣ, σε ένα μπερδεμένο κουβάρι μαφιοζικης συνδιαλλαγής των επισημων εξουσιών και των θεσμών, το περιθώριο φτιάχνει ΠΑΝΤΑ τους δικους του νόμους. Και ...μην γελιομαστε. Είναι ακριβώς ίδια η «νομοθεσία» αλλά και η εφαρμογή των «παρανομων νόμων» με τους «νομιμους νόμους». Κάποιοι τους επιβάλλουν με ίδιο συμφερον και κάποιοι τους ...λουζονται.

Υ.Γ. Δεν ειναι τυχαίο,που αφιερωνω το ρεμπετικο στον Δελια. Έναν απο τα μεγαλυτερα θυματα,της ...παρανομης νομιμότητας,μιας εποχής που...επαναλαμβάνεται,με τα δικά της χαρακτηριστικά. Το Αγιο Ανεστάκι,ειναι οι Αγιοι της πολης μου. Ψαξε λίγο...περα απο τις εμμονές και την καθεστωτική δημοσιογραφία της ...παραμύθας.

Ανώνυμος είπε...

Η ένστασή μου ήταν η εξομοίωση εκείνου του περιθωρίου με τους λαθρομετανάστες. Για σένα ισχύει το …κολιός και κολιός από το ίδιο βαρέλι, παραγνωρίζοντας ήθη και αξίες. Οσο για την καθεστωτική δημοσιογραφία μάλλον από τις δικές σου πολιτικώς ορθές απόψεις περί πολιπολυτισμικοτητος εμφορείται, παρά από τις μειοψηφικές (στο χωρο μου)δικές μου
Αρα άκυρο, τουλάχιστον, το περί «καθεστωτικής παραμύθας», όσον με αφορά επί του συγκεκριμένου

Μαίρη είπε...

Χρόνια Πολλά σε όλους.
Κατερινάκι, θα μου επιτρέψεις να συμφωνήσω με τον Γιάννη.
Αθελά σου διαπράττεις ιεροσυλία ταυτίζοντας το ρεμπέτικο με τους αλλοδαπούς, αν και η ανάλυσή σου ωραία σαν αφιέρωμα σ΄αυτούς τους ανθρώπους.
Ο κάθε τόπος έχει την δική του ιστορία και παράδοση, που δεν ταιριάζει, όσο και να την ξεχειλώσουμε, στην ιδιοσυγκρασία κανενός άλλου.
Στο ρεμπέτικο εξέχουσα θέση έχει η γυναίκα,έστω και σαν γκόμενα, έστω και ..αν ήθελαν να σκοτώσουν την σκορδόπιστη που τους πρόδωσε. Στο σύγχρονο περιθώριο, πού το βλέπεις αυτό ? Το πολύ- πολύ να είναι παρούσα ..σαν βιαζόμενη.
Την πρέζα την ήθελαν για πάρτυ τους -Το βαπόρι απ΄τη Περσία, το περίμεναν για να ξεχαρμανιάσουν οι μάγκες και όχι για να πλουτήσουν πασάροντας τη μαύρη στα πιτσιρίκια.
Οι νέοι κώδικες τιμής, ηθικής,οι νέοι νόμοι της παρανομίας, απέχουν δυστυχώς πάρα πολύ από τους ρεμπέτες. Αυτοί δεν πήγαν σ΄άλλη γη σ΄άλλα μέρη να κάνουν το μάγκα καταπατώντας τα δίκαια των άλλων. Να επιβιώσουν εκεί που τους έριξε ο πλάστης προσπαθούσαν, ακολουθώντας ίσως ..πιό ανορθόδοξα τις ίδιες νόρμες, τις ίδιες πολιτισμικές ρίζες.
Οι νόμοι του σημερινού περιθωρίου αφαιρούν την δική μου ελευθερία, κάτι που οι ρεμπέτες σεβάστηκαν όσο τίποτε άλλο, την ελευθερία τού άλλου.
Οι ρεμπέτες αντέδρασαν έστω και υποσυνείδητα στην δουλικότητα και δίδαξαν την πρωτόγονη- αν θέλεις- περηφάνεια. Αυτές οι περιθωριακές ομάδες στάθηκαν οι αρχειοφύλακες της ελληνικής λαικής κουλτούρας , όσο και αν ξενίζει. Της κουλτούρας της μπέσας και του φιλότιμου.
Υ.Γ.
Η επαφή μου με το ρεμπέτικο ήταν ουσιαστική και όχι μέσω youtube.Ο τελευταίος ρεμπέτης που "γαλούχησε" εμας ήταν ο Δασκαλάκης, κάπου εκεί στο Πικέρμι.

Ανώνυμος είπε...

το προβλημα με τους "καλους νοικοκυραιους" ειναι οτι δεν μπορουν να καταλαβουν οτι ειναι αλλο πραγμα το ηθος και αλλο πραγμα η ηθικη .
Η ηθικη μιας περιθωριακης ομαδας μπορει να ειναι ανηθικη σε σχεση με τον δικο τους κωδικα ηθικης ομως για τον εαυτο της καθε αλλο παρα ανηθικη ειναι .
Και σε τελικη αναλυση ,ολοι προκειμενου να προκοψουν παραβαινουν τους κανονες...

γιωργος-λευκαδα

Ανώνυμος είπε...

Στο μυαλο σου ειναι αυτα, οχι στη πραγματικη ζωη, ωστε να συσχετιζονται με τους "λαθρο":
"ίδια η γυναίκα που για χάρη της είχε εγκληματήσει κάποιος ήταν υποχρεωμένη να τον συντηρεί μέχρι να βγει από τη φυλακή. Δε μπορούσε να κάνει αλλιώς γιατί θα την σκότωναν οι φίλοι του. Όταν όμως ο εγκληματίας αγαπητικός έβγαινε από την φυλακή, η πρώτη του δουλειά ήταν να την στεφανωθεί, απαραίτητος κανών. Και για τον σκυλόμαγκα ο άγραφος νόμος ήταν σκληρός!"

-Είμαι αρκετά τρελός, ώστε δεν κινδυνεύω να με τρελάνεις εσύ. Αντιθέτως πρέπει να συνειδητοποιήσεις την δίκη σου τρέλα:
Τι σχέση έχουν αυτά που λες, οι ιδιαίτεροι κωδικοί λεβεντιάς των ρεμπέτηδων, με τους μουσουλμάνους που διατηρούν, ελέω θεού, τη μπουρκα στις γυναίκες τους? Που βλεπεις τον απελπισμένο ηρωισμό των ρεμπέτηδων σε αυτούς? (ξέρω, πάλι θα μου πεις οτι περπάτησαν πολλά χιλιόμετρα για ναρθουν). Που διακρίνεις την αντισυμβατική, εικονοκλαστική, ονειρική στάση ζωής των ρεμπέτηδων στους μουσουλμάνους «λαθρο»? Οι ρεμπέτες υπάκουαν σε ένα σκληρό κώδικα αξιών που μόνοι τους, και εξ’ ανάγκης, είχαν διαμορφώσει - κώδικα σκληρότερο και από αυτόν των μανιατών. Που βλέπεις τα ιδια στους λαθρομουσουμανους που κάνουν ότι ορίζει ο Αλαχ? Οι ρεμπέτες τραγουδαγαν την παναγιά αλλά δεν έκαναν ότι έλεγε η εκκλησία ,αλλά ότι έλεγε το τσερβέλο τους. Επικαλούνταν την παγαγια στα τραγουδια τους, αλλά δεν παταγαν στην εκκλησια. Ειχαν μανα και παναγια τις μαναδες τους και τις αδερφες τους, εβγαζαν μαχαιρι για την τιμη τους, αλλα πορεύνταν με τις δικές τους νόρμες και όχι με κείνες των παπαδων. Αντιθέτως όλοι οι λαθρο σου πορευονται με τις αρχες του Αλλαχ και των μουεζινηδων….
(τραβα και κανα ταξιδι κατά τα μερη τους. Μην τους βλεπεις από την ομορφια του σαλιονιου σου)

ΥΓ: πρέπει να με τσαντισες πολυ για να κατσω στο ημιχρονο Μπαρτσα ρεαλ να γραφω τέτοια, ασχετα αν δεν το επαιρνε το μπλογκ και ξαναπροσπαθησα μετα !!! (χαχαχα)
Γιαννης ΣΙδερης

katerina είπε...

Μαιρη μου, χρονια πολλά και σε σένα.
Δεν έχω παρακολουθήσει και το τελευταίο δελτίο του Δήμου Αθηναίων και δεν ξέρω αν τα χρονια πολλά τα επιτρέπει ο Δημαρχος.
Μαιρη το ξαναλέω, το ρεμπετικο δεν περιχαρακώνεται στα γνωστά τραγουδια, μουσικές, ερμηνευτές και συνθέτες. Το ρεμπετικο είναι το τραγουδι του περιθωρίου. Κι όταν το περιθώριο είναι μεγάλο, γραφει και την …δική του ιστορία ΚΑΙ στη μουσική.
Μαιρη μου δεν γνωριζω το ρεμπετικο από το youtube, απλά το you tube είναι ο μόνος τρόπος που γνωριζω να μεταφερω στο blog μου τραγουδια.
Κι όσο για τον Δασκαλάκη, είναι εξισου ιστορικό το «μαμαζελίτσα κατεβειτε τωρα από την πιστα, θα παιξουμε για εσας μετά ένα τσιφτετελάκι». Πάντως ο Γκολές …ζει ακόμα, και βασιλευει…

katerina είπε...

Γιωργο μου, η ηθική ποτε δεν είναι στατική. Ουτε οι Νόμοι...θεοσταλτοι

katerina είπε...

Ρε εσυ, διαβασε τα γραφω και μην γινεσαι διακατεχεσαι από εμμονές… Ας συμφωνησουμε στο ελαχιστο. Το ρεμπετικο είναι το τραγουδι του περιθωρίου. Ασφαλώς και το κάθε περιθώριο έχει τις δικές του προσλαμβάνουσες. Ειπα εγώ ποτέ ότι ο Χασάν από την Τυνησία, θα γραψει το καινουργιο «μπάτσοι πιαστε τα γιοφυρια»;
Αγαπητέ μου δεν ξερω αν εσυ κάνεις τα ταξιδια σου στα τουρισταδικα, αλλά …εγώ όχι. Το τι, πως και ποσο έχω γυρισει, δει, ψαξει, βιωσει και όχι …επισκεφθεί, άστο να το ξέρω εγω και όσοι ήταν μαζί μου σε ταξιδια.

Υ.Γ.Μπορώ να σε διαβεβαιώσω, ειμαι σαφώς πιο ...τρελή απο εσένα

Green Z είπε...

Κατερίνα σε καταχάρηκα! Δυναμική , μαστόρισσα της γραφής , καλή ..κολυμβήτρια στις απέραντες μουσικές θάλασσες! Νάσαι καλά και να ξεσηκώνεις τις δικές σου θύελλες με τα ..23 σχόλια - διαξιφισμούς να ταρακουνάνε το φρέσκο Ιστολόγιό σου! Από τα ακούσματά μου και τα βιωματικά μου ταξίδια στην Πορτογαλία θα προσθέσω τα μοναδικά Fados! Ακόμα και τα ταβερνάκια στο Πόρτο με ταξίδευαν στα δικά μας ρεμπέτικα στέκια! Μαζί με τα Μπλουζ χτίζουν μιά ..τριάδα δεμένη και μοναδική! Χρόνια Πολλά και Καλά σε ολή την Παρέα!!

katerina είπε...

Green Z, και σε εσένα τα καλυτερα.
Χρόνια, μέρες, ώρες και ...στιγμές Green μου. Γιατι τα χρόνια ...στιγμές ειναι. Ότι ζησαμε είναι μόνο ότι θυμομαστε... Κι ήταν τόσο συγκλονιστικό...που να αξιζει τον κόπο να το θυμομαστε...