Μέθοδος Assimil

Ποιο είναι το ρεπερτόριο της Φαλακρής Τραγουδίστριας; Το ουρλιαχτό του …Κενού.

Αυτοματισμοί της γλώσσας. μηχανισμοί του καθημερινού. Άνθρωποι που πιστεύουν ότι επιπλέουν, βυθιζόμενοι στο κοινωνικό τους περιβάλλον. Μια έρημος κομφορμισμού, με αποκρυσταλλωμένες ιδέες «καλού- κακού» που εκφράζονται με αναπαραγόμενα συνθήματα. Μια απόλυτα νεκρή αλλά άθαφτη εσωτερική ζωή. Όλα …ίδια. Κενό… Το ουρλιαχτό του Κενού.

Το 1947, εκεί γύρω στα 40 του, ο Ιονέσκο αποφασίζει να μάθει Αγγλικά. Η μέθοδος Assimil διαφημιζόταν ως τα «Αγγλικά χωρίς κόπο». Γραμματικές, συντακτικά, λεξιλόγια, κανόνες. Απολύτως κοινά, απολύτως λογικά, απολύτως ακριβή. Η εκμάθηση της γλώσσας ως κομφορμιστική επικοινωνία. «Αυτό είναι ένα τραπέζι». «Αυτή είναι μια πόρτα». «Είναι αυτό ένα παράθυρο?». «Ναι, αυτό είναι ένα παράθυρο».

Τα πρώτα μαθήματα στη μέθοδο Assimil είναι ο διάλογος του ζεύγους Σμιθ. Στα πιο προχωρημένα εμφανίζεται και το ζεύγος Μάρτιν που συνομιλεί με τους Σμιθ, .

Ο Ιονεσκο έγραψε τη Φαλακρή Τραγουδίστρια, ως τραγικό της κατά Assimil …επικοινωνίας. Δεν υπάρχει ούτε Τραγουδίστρια, ούτε Φαλάκρα. Η επίπεδη καθημερινότητα του ζεύγους Σμιθ, της Υπηρέτρια τους και του ζεύγος Μάρτιν που τους επισκέπτονται. Κ όλοι αυτοί να «επικοινωνούν» μεταξύ τους με απόλυτα αληθινές, λογικές και ακριβείς εκφράσεις, χωρίς ποτέ να …κοινωνήσουν. Δεν ξέρουν πια να μιλάνε, γιατί δεν ξέρουν να σκέφτονται, δεν ξέρουν να σκέφτονται γιατί δεν ξέρουν να συγκινούνται, δεν ξέρουν να συγκινούνται γιατί δεν ξέρουν πια να παθιάζονται, δεν ξέρουν πια να παθιάζονται γιατί δεν ξέρουν πια να …Υπάρχουν.

Συνομολογούν απόλυτα ακριβείς και ειλικρινείς φράσεις, μαθαίνουν αυτά τα αδιάφορα που ήδη γνωρίζουν, αλλά δεν μπορούν να συνεννοηθούν, πολύ απλά γιατί δεν έχουν πια να πουν τίποτα. Συνηθισμένες τυπικές καταστάσεις από πρόσωπα χωρίς ταυτότητα. Μπορεί να γίνουν οποιοιδήποτε φορώντας οποιαδήποτε ταυτότητα. Άδεια πλαίσια σε απόντα χρόνο. Και στη μέση όλων αυτών …ο Πυροσβέστης. Ένας Πυροσβέστης που ψάχνει απεγνωσμένα μια ανύπαρκτη Φωτιά, τη Ζωή.

Ότι λέγεται σε όλη τη παράσταση είναι κατ’ απόλυτη κυριολεξία αληθινό και ακριβές. Σε τέτοιο βαθμό μάλιστα που σταματάει εκεί. Δεν εξελίσσεται. Οι χαρακτήρες των ρόλων απελπισμένοι στη κωμωδία τους, εντοιχισμένοι μέσα σε ένα τραγικό «φαίνεσθαι», «περπατούν» παραμένοντας στάσιμοι. Από την αρχή μέχρι το τέλος. Και εκεί στο τέλος …απλά διαλύονται.

Ο Ιονέσκο πίστευε ότι έγραψε την απόλυτη τραγωδία. Τον εφιάλτη ενός κόσμου που μέσα από την απολιθωμένη σκέψη απολιθώνει τη γλώσσα, σπαράζοντας της από το ουσιαστικό των ανθρώπων, την διαφορετικότητα τους. Τη διαφορετική, την τόσο αφόρητα προσωπική αλήθεια τους, που ξεφτίζει σε μια χυδαία κοινή πραγματικότητα. Μια …κοινή αντίληψη.

Κι όμως …όπου παιζόταν η Φαλακρή Τραγουδίστρια οι θεατές ξεκαρδιζόταν στα γέλια. Κι ο Ιονέσκο έγραφε στις Αντι-σημειώσεις του «Από τη στιγμή που το κωμικό είναι η διαίσθηση του παραλόγου, τότε, κατ' εμένα, το κωμικό είναι πολύ πιο κοντά στην απελπισία παρά το τραγικό».

Η Υπηρέτρια αγκαλιάζει τον Πυροσβέστη. Ο κ. Σμιθ την απολύει. Ο Πυροσβέστης έχοντας παραιτηθεί από την ανάγκη του να βρει μια …Φωτιά φεύγει ρωτώντας «τι κάνει η Φαλακρή Τραγουδίστρια;». Η κ. Σμιθ απαντάει «χτενίζεται πάντα με τον ίδιο τρόπο. Ο κ. Σμιθ προσπαθεί να συνομιλήσει με τη κα Σμιθ ανταλλάσσοντας κοινοτοπίες που καταλήγουν σε ουρλιαχτά, και η κα Μάρτιν επαναλαμβάνει τα πρώτα λόγια του έργου, έτσι …για να ξαναρχίσει μη ολοκληρώνοντας ποτε. Το ζεύγος Μάρτιν έχει μετατραπεί σε κ. και κα Σμιθ. Οι προτάσεις σκορπίζονται, οι λέξεις γίνονται γράμματα. Τα γράμματα γκρεμίζονται στο κενό. Κενό… Τίποτα. Το ουρλιαχτό του Κενού…Το τραγούδι της …Φαλακρής Τραγουδίστριας…

Υ.Γ. Η δική μου "αληθεια"; Μια εικόνα που κρατιεται αναμεσα στα μάτια και στα βλέφαρα Ο Πριγκηπας ...Πυροσβέστης, που ορμάει στη σκηνή κρατώντας μια Μολοτωφ.