Σάββατο 10 Δεκεμβρίου 2011

Επί άρματος δρακόντων πτερωτών

Η Μήδεια αποσύρεται από τη σκηνή ταξιδεύοντας πάνω στο άρμα του Ήλιου.

Η Μήδεια είναι η ...Ξένη. Μια Ανατολίτισσα που με οδηγό τον έρωτα φτάνει στη τότε ...Δύση. Μια γυναίκα που πιστεύει στους δεσμούς όρκου κι όχι στους δεσμούς κοινωνικής καταξίωσης. Γνωρίζει, σέβεται και ...τιμά το Αίμα. Το έχει χύσει...δεν θα διστάσει να το ξαναχύσει. Με πόνο, με σπαραγμό, με οδύνη. Αλλά το μαχαίρι της είναι κοφτερό, το χέρι της σταθερό. Θα νικήσει τον ορθολογιστή Ιάσονα, το θετικό, το λάτρη της πρακτικής αξίας των πραγμάτων, το σοφιστή, τον Ιάσονα που πιστεύει ότι έχει ...δίκιο γιατί αυτο είναι το status quo των ...πραγμάτων. Ο ...νέος κόσμος. Κι ο Ευριπίδης τον κατακεραυνώνει αφήνοντας τον Ήρωα, τον νικητή της Αργοναυτικής Εκστρατείας ως επιβιωνοντα ηττημένο. Ζώντα νεκρό. Ανισχυρο δεσμιο, έρμαιο του Αττικου ορθολογισμού.Αλλωστε η ...εποχή ειναι ακριβώς πριν απο την καταρευση αυτου του ...κόσμου.

Η Ευριπίδεια Μήδεια που ταράσσει με αντάρα τα ήθη αμφισβητώντας το τοτε ...μονόδρομο,. την υποταγή της στους ...Θεσμούς. Αυτό άλλωστε δεν είναι και το Δωρο που ρητορεύει με δεινότητα ότι της προσφερε ο Ιάσονας; Το Δώρο του τόπου των ...Νόμων, του ...Δικαίου, της ...Δημοκρατίας που όμως δεν χωράει «Γυναίκες» .Μιας Δημοκρατίας που όποιον δεν τον χωράει, τον κακοποιεί, τον λοιδωρεί, τον ξωπετάει για τις ...αναγκες. Η Μηδεια ειναι πια ...άστεγη, ...ανεργη στο τόπο αυτό. Η Μηδεια δεν εχει...πατριδα.

Η Μήδεια η πιο βαθιά, η πιο πονεμένη, η πιο σαρκική προσέγγιση της Επανάστασης. Η Μήδεια η Ανατολίτισσα στο κόσμο της τότε Δύσης. Η Μήδεια Γυναίκα στον Ανδροκρατούμενο Κόσμο της εποχής. Η Μήδεια που δεν σκοτώνει τα παιδιά της -σύμφωνα με τις μεταγενέστερες φροϋδικές προσεγγίσεις-για να ξαναβρεί την παρθενιά της. Τα σκοτώνει γνωρίζοντας, φωνάζοντας διαλαλώντας ότι ο κόσμος, η μοίρα, το δεδομένο, ο ...θεσμός, ακόμα και η Φύση της, αλλάζει με Αίμα και Πόνο. Αίμα ...δικό. Οδύνη ...καταδική της. Η Μήδεια που γνωρίζει ότι η Επανάσταση λούζεται στον ματωμένο αυτοσπαραγμό.

Τη Μήδεια που ο Χορός-οι γυναίκες της Κορίνθου θα κατανοήσουν, θα πονέσουν και θα την υπερασπιστούν. Θα υπερασπιστούν τη ...Βάρβαρη απέναντι στον δικό τους Βασιλικό Οίκο, όσο κι αν ...τρομάζουν. Θα υπερασπιστούν ακόμα και το δόλο της γι να σκοτώσει την τόσο αθώα και τόσο υποταγμένη Βασιλοπούλα Αγαύη Όσο κι αν ...το ΚΟΙΝΟ περί δικαίου αίσθημα κουρελιάζεται, οι ολέθριες συνέπειες της περιθωριοποίησης και του αποκλεισμού, της απαξίωσης κι του ευτελισμού γίνονται πυρωμένα καρφιά στο νου του θεατή. Ο συμβολισμός της Πράξης απορρίπτει το ρόλο της Φυσικής λειτουργίας του Φύλου της, σπάζοντας τα δεσμά που την εγκλωβίζουν σε μια κοινωνία γεμάτη ανισότητες, αδικία και μοιρολατρία στο ...Δεδομένο. Ο Ευριπίδης που δικαιώνει τη Μήδεια του, την εξευτελισμένη Ηρωίδα που αρνείται να συνδεσει τη μοίρα της με την παθητικότητα


Κι αν θέλεις να δεις την Ιστορία, χώνεσαι από την Ευριπίδεια Μήδεια, στη Μήδεια του Σενέκα. Ο δάσκαλος του Νέρωνα που απευθύνει την παράσταση του, στο ρωμαϊκό κοινό της Αρένας με την σφαγή των παιδιών επί σκηνής. Στη Ρώμη του ...dura lex sed lex , oπου οι Ευριπίδειες Ανθρωπιστικές προσεγγίσεις εξαφανίζονται. Κι αν ο Ευριπίδης ξεκινάει την ιστορία του μετά το τέλος των ....ηρωικών εποχών των Αργοναυτών- των τοτε ....Πεζοναυτών- ο Σενέκας δικαιώνει τον ...Νικητή, που αναγκάζεται κι αυτός με τη σειρά του να υποταχτεί στην Τάξη του Βασιλιά Κρέοντα. Αιγέας δεν υπάρχει....δεν υπάρχει ...Άλλος Τόπος. Στην ρωμαϊκή της εκδοχή η Μήδεια είναι ένα εγωιστικό μίασμα, μια στυγερή δολοφόνος, μια μαινάδα, μια ...κακή μάγισσα που αρνείται να προσαρμοστεί στο... «Δικαιο» του Νόμου. Η Μήδεια του Σενέκα κινείται απο την κτηνωδία στον σαδισμό. Πλημμυρίζουν τα μάτια μας ...απο ...ρωμαίικες ηθικοπλασιες στις μέρες μας. Ότι αντιστέκεται στο καθεστώς είναι ...αποτρόπαιο, μιαρό.

Για να φτάσουμε στην μεταπολεμική Δυτική Μήδεια του Ζαν Ανούιγ. Μια ηττημένη, παραιτημένη αφόρητα ...Σενεκική -με φροϋδική εσσανς- Μηδεια. Μια αυτοκαταστροφική καταραμένη Μήδεια που ολοφύρεται, γκρινιάζει, μιζεριαζει απο την αδυναμία της. Μια Μήδεια συνώνυμη της αδυναμίας, της κατωτερότητας, της ανικανότητας. Κι η Μήδεια του Ανούιγ να...αυτοκτονεί. Να αυτοκτονεί καίγοντας τα πάντα, «για να μην αφήσει πίσω της παρά μια μαύρη κηλίδα». Όπως η μεταπολεμική Δύση θεωρεί ότι αυτοκτονούν οι ...Επαναστάσεις.

4 σχόλια:

grsail είπε...

Ακόμα και «το Ευριπιδάκι», ο στόχος της ανελέητης σάτιρας του Αριστοφάνη, η ύστερη βαθμίδα μετά τον Συμπαντικό Αισχύλο και τον Θεϊκό Σοφοκλή, είναι πολύ πέρα και πάνω από τους σημερινούς ευνούχους της νόησης. Όμως η Δύση έχει, κληρονομημένα από άλλους, τα εργαλεία που χρειάζονται για να συνειδητοποιήσει την κατάντια της. Εγώ ελπίζω !

kanaliotis είπε...

Καλημέρα

Απέναντι στον ορθολογισμό των αγορών, στη λογική των κανόνων, την αμφισβητούμενη ακρίβεια των αριθμών, την αδικία και ταξική μονομέρεια των νόμων, φαντάζει ελπίδα η Μήδεια που αντιστέκεται σε όλα αυτά, και απαιτεί να περπατάει στην γη αυτή σαν ολόκληρος άνθρωπος παλεύοντας για μια άνευ όρων απόλυτα αξιοπρεπή επιβίωση/συμβίωση. Ο ασκός του θυμικού της ποτισμένος από την κουλτούρα της Ανατολής, της έχει ποτίσει ανεπανόρθωτα τον γενετικό της κώδικα και καθορίζει τις αντιδράσεις της. Η αρετή του θυμικού που είναι το "θάρρος να υπομένεις τα δεινά(!!! sic)", μοιάζει να της είναι άχρηστο όταν ο θυμός της είναι τόσο μεγάλος που δίνει χώρο στην εκδικητική αλλά και αυτοκαταστροφική αγριότητα. Η Μήδεια δεν έχει να χάσει κάτι παρά μόνο τις αλυσίδες της. Η Μήδεια θα αναγκαστεί να σκοτώσει ακόμη και τα παιδιά της προκειμένου να την πάρει στα σοβαρά η ζωή ώστε να ασχοληθεί μαζί της και τελικά να την τοποθετήσει στο άρμα της ιστορίας.

katerina είπε...

Και εγω ελπιζω Grsail. Αλλωστε οι απαισιοδοξοι ...παραδοσιακά κάνουν καταχρηση της ...ελπιδας. Μόνο που ο δικός μας χρόνος είναι ...πεπερασμένος ενώ ο ιστορικός...

katerina είπε...

Καλησπέρα Καναλιωτη μου,
Η Μηδεια εκτός απο τις αλυσιδες της, θυσιάζει τα παιδιά της. Με απροσμετρητο δικό της σπαραγμό. Κ τιμωρεί τον Βασιλικό Οικο της Κορινθου γιατι αφου την εξευτελισει την εκδιώκει αλλά πάνω απο όλα τιμωρει τον Ιασωνα. Τον τιμωρει όχι γιατι την εγκαταλειπει αλλά γιατι της "εξηγει" ότι αυτο ειναι ...Οφελιμο. Ακομα και για την ιδια...

Δεν αγαπάει την Γλαυκη ο Ιασωνας, απλά στον νεο κόσμο του ...ορθολογισμου, το δογμα ειναι price vs performance. Σημερα θα μπορουσαμε να το λέμε και value for money. Αξιολογεί...Εκτιμα, αλλά δεν Τιμά.

Δεν θα μαθουμε ποτε ας πουμε τι θα έκανε η Μηδεια αν απλά ο Ιασωνας ερωτευοταν την Γλαυκη ή τη κάθε Γλαυκη. Ας πουμε η Μηδεια που υπηρξε τόσο ερωτευμενη δεν θα ευλογουσε τον νέο ερωτα ακομα και με τη δική της θυσία; Ο Ευριπιδης ειναι τοσο σαφής στα ρητορικά του.
Κ η Μηδεια ΤΙΜΩΡΕΙ τον οφελιμισμό, το ...ζυγι, τον τεχνοκρατισμό απενατι στον ανθρωπισμό, τη αξια απεναντι στην "τιμη". Κ η τιμωρία της πριν και πάνω απο όλους ματωνει την ίδια.