Αφιερωμένο στον Μανώλη

Περίεργο φθινόπωρο. Όλα ...εν αναμονή. Όλα να τρέχουν και όλα να είναι ίδια. Στο τηλέφωνο παλιός μου φίλος, παλιός συνοδοιπόρος σε ένα ταξίδι που για μένα έμεινε απλά μια εκδρομή.

O Μανώλης ερωτεύτηκε όπως και κάποιοι από εμάς, μόνο που εκείνος έμεινε εκεί, γιατί …αγάπησε κιόλας.
Εμείς, φύγαμε…Εμείς βρισκόμαστε στη χάση και στη φέξη πια, στα παλιά λημέρια…ίσα για ένα κρασί. Και μετά ο καθένας …σπίτι του, στις δουλειές του, στις δουλείες του, στους ανθρώπους του, στον κόσμο του...
- Ρε εσύ μπήκα να διαβάσω τι έχεις γράψει και ...δεν έγραψες τίποτα.
- Όχι ρε Μανώλη, δεν έγραψα. Αλλά θέλω να γράψω ...για σένα

Ναι σήμερα δεν θέλω να γράψω… για το αντικείμενο των δικών μας ερώτων…Αλήθεια, οι εφήμεροι έρωτες μπορούν να περιγράφουν όταν πια έχουν πεθάνει;
Σήμερα θέλω να γράψω για την αγάπη του Μανώλη. Για ένα μπαλαμό που παλεύει να γίνει …δικός. Για τον έρωτα του, που έγινε αγάπη παραμένοντας έρωτας.

Αθίγγανοι, Τσιγγάνοι, Μανούχηδες, Μελελέ, Γύφτοι, Σίντηδες που τώρα πια το πολιτικά ορθό προστάζει να σας πουν Ρομά, νομάδες μου στην εποχή που οι όλοι μετρούν τα ...ακίνητα, άνθρωποι της κοινότητας στις μέρες του ιδιωτεύειν, σκηνίτες μου περιφερόμενοι σε τόπους που ακόμα και το οργανωμένο camping πεθαίνει σαν τουριστική ατραξιόν, μεγάλοι και τρανοί μιλούν, τσακώνονται για εσάς.

Κι ο Μανώλης μου λέει ότι τον ρωτάτε …με περηφάνεια, τι λένε για εσάς ...τόσο μακριά από εσάς.

Δεν μπορείτε να ενσωματωθείτε λένε...
Μα αν κάποιο, ένα και μόνο, είναι το δικό σας το χαρακτηριστικό, η μαγεία και η κατάρα σας, είναι ακριβώς αυτό. Ότι κανείς, τίποτα και ποτέ, δεν στάθηκε ικανό να σας κάνει να αλλάξετε, να σας δελεάσει να αλλαξοπιστήσετε, να σας πείσει να γίνεται σαν και εμάς, να σας πείσει να «ενσωματωθείτε».
Στην εποχή του τόσο ίδιου, εσείς να μένετε και να παραμένετε τόσο χαρακτηριστικά, τόσο μαγικά και τόσο καταραμένα ...διαφορετικοί.

Ο Μανώλης όταν σας γνώρισε αποφάσισε ότι …κάποιο λάθος υπήρχε εκεί, σε αυτό που ήξερε, που ζούσε, που οι γραφές του είχαν πει ότι του αρμόζει για ζωή, για καριέρα, για κοινωνικό status.
Τότε, ίσως και εμείς να το ψυχανεμιστήκαμε αυτό το …λάθος ...εκεί ή τουλάχιστον έτσι λέγαμε τότε, μόνο που όλοι εμείς κάναμε την δουλειά μας, πληρωθήκαμε για αυτήν, φύγαμε και συνεχίσαμε τη ζωή, που λίγο ως πολύ ήταν προδιαγεγραμμένη για να τη ζήσουμε όπως την ζούμε.

Ναι, αλήθεια σας λέω, σας ερωτευτήκαμε και εμείς…αλλά δεν θα σας πω ψέματα, εμείς δεν σας αγαπήσαμε. Όσο μας επιτρέψατε ακουμπήσαμε το δάχτυλο στα σημάδια σας, κάποια από αυτά μας σόκαραν, κάποια από αυτά μας εντυπωσίασαν, κάποια από αυτά μας ιντριγγάρισαν, κάποια από αυτά τα ερωτευτήκαμε, κάποια από αυτά δεν τα χώρεσε ποτέ το μυαλό μας, …και ναι, κάποια από αυτά μας φρικάρισαν. Για 18 μήνες πηγαινοερχόμαστε, μπαινοβγαίναμε σε ένα ολότελα ξένο κόσμο από τον δικό μας. Όπως εσείς, αιώνες τώρα, είσαστε καταδικασμένοι να ζείτε σε ένα ολότελα ξένο κόσμο από τον δικό σας. Στο δικό μας κόσμο.

Αλήθεια Μανώλη καθε φορά που σε βλέπω, κάθε φορά που μιλάμε στο τηλέφωνο, κάθε φορά που επικοινωνείς με όλους εμάς που κάποτε είμαστε ομάδα, για να μας ζητήσεις …κάτι, μια χάρη, μια πληροφορία, μια επαφή, ένα τηλέφωνο, μια βοήθεια, αναρωτιέμαι. Ακόμα δεν το έχεις μετανιώσει;

Όλα όσα μπορούσες, αυτά που ….το μέσο «θέλω»,τα …θέλει πολύ, όλα αυτά που τους γύρισες την πλάτη, δεν σου λείπουν;
Άραγε κοντά δέκα χρόνια μετά, ακόμα γυρνάς το βλέμμα έκπληκτος, βγάζεις αμήχανα τα γυαλιά σου να τα σκουπίσεις στο πουκάμισο, άλλοτε μαγεμένος και άλλοτε φρικαρισμένος και λες «ρε πούστη μου, δεν είναι δυνατόν, δεν το πιστεύω».

Άραγε ακόμα μαγεύεσαι όπως τότε, από το πως είναι δυνατόν μια φυλή να μην παράγει ποτέ υπαλλήλους;
Άραγε ακόμα μαγεύεσαι όπως τότε, από την βαθιά χωνεμένη αθεΐα, που όμως γίνεται μια τυπική θρησκεία, η θρησκεία του τόπου κατοικίας. Για να γίνει μετά μια άλλη, και μια άλλη, και μία άλλη. Άραγε ακόμα ρωτάς «Μα ποιο Θεό έχετε;».
Και εκείνα τα κατάμαυρα τα μάτια, τα μάτια κάρβουνο σηκώνονται στον ουρανό και να σου δείχνουν τον ήλιο. Την ίδια ώρα που το χαμόγελο χαράζεται ειρωνικό, ίσα να δείχνει δόντια κίτρινα από τον καπνό και από τον χρυσό.

Άραγε ακόμα μαγεύεσαι όπως τότε, από το ότι τα παιδιά «ανήκουν» πιο πολύ στην κοινότητα από ότι «ανήκουν» στον γονιό;

Άραγε ακόμα μαγεύεσαι όπως τότε, από αυτά τα κοριτσάκια των 12 και των 13 χρόνων, αυτά που λούζονται στις αυλόπορτες μέσα στις σκάφες φορώντας την κλαρωτή φούστα, αυτά που έχουν το κουράγιο, την δύναμη, τα κότσια, την φωτιά να αψηφήσουν εξουσίες, γονείς, μαχαιρώματα, απειλές, ξύλο και να κλεφτούν με το παλικάρι... ετών 14;

Άραγε ακόμα μαγεύεσαι από το πως μπορεί η ψυχή να υποκαθιστά και να αντικαθιστά, ότι εμείς μάθαμε, έγινε δεύτερο πετσί μας, να θεωρούμε, ηθικό, δίκαιο, σωστό, δημοκρατικό, υγιεινό ...ή ότι;
Άραγε ακόμα μαγεύεσαι όπως τότε, από τους άγραφους μεν αλλά τόσο ισχυρούς «νόμους»,νόρμες, ήθη και δίκαια. Αυτοί οι «νόμοι» που είναι απείρως ισχυρότεροι από τον όποιον ...νόμο.

Και...άραγε ακόμα μαγεύεσαι με το πως είναι δυνατόν άνθρωποι αγράμματοι, άνθρωποι αναλφάβητοι, να έχουν καταλάβει ότι ένας από τους πιο μεγάλους εχθρούς του μέλλοντος της φυλής τους είναι η εκπαίδευση στα σχολειά του δικού μας κόσμου.

Το ξέρω Μανώλη... ότι θυμάσαι πόσο φρίκαρα, πόσο εξοργιζόμουν, πόσο τσακωνόμαστε, -κάποτε ανταλλάξαμε και βαριές κουβέντες- γιατί εγώ αρνιόμουν να αποδεχτώ την άρνηση των γονιών να στείλουν τα παιδιά τους σχολείο, αρνιόμουν να αποδεχτώ τις χίλιες μύριες δικαιολογίες που χρησιμοποιούσαν. «Τους κάνεις κακό που τους δικαιολογείς» σου φώναζα, «τους χαϊδεύεις». «Είσαι μια ηλίθια που βλέπει μόνο αυτό που της δείχνουν» μου απαντούσες.

Ο καβγάς κορυφώθηκε εκείνη την Παρασκευή που το κοριτσάκι –δεν θυμάμαι το όνομα της – με ρώτησε, «και θα μπορώ να διαβάζω και αυτά που γράφουν οι ταινίες στην τηλεόραση που δεν μιλάνε ελληνικά;» Εγώ το θεώρησα σαν δόλωμα, το καλύτερο δόλωμα να βάλω στο αγκίστρι.

Έπρεπε να περάσει πολύς καιρός για να καταλάβω την διαφορά της εκπαίδευσης από την Παιδεία, έπρεπε να αποστασιοποιηθώ για να καταλάβω ότι αυτή η φυλή- που το δικό της ολοκαύτωμα ποτέ δεν θα ιστορηθεί- επέζησε γιατί άλλη πατρίδα εκτός από την περηφάνια της δεν είχε ποτέ.

Έπρεπε να συνειδητοποιήσω, να χωνέψω, να ανακατευτώ με άλλες φυλές για να καταλάβω ότι μπορείς να ζήσεις χωρίς ψωμί, χωρίς νερό, χωρίς γιατρό, χωρίς σπίτι, ακόμα και χωρίς ελπίδα, αλλά ΔΕΝ μπορείς να ζήσεις εξευτελισμένος. Δεν άντεχαν να αφήσουν τα παιδιά τους να νοιωσουν παρίες.
Έπρεπε να δω ...άλλα, για να μπορώ σήμερα να πω ότι αυτό που τότε θεωρούσα σαν κουτοπονηριά τους, δεν ήταν παρά φόβος. Ή ίσως περηφάνια. Κι ίσως ίσως ο μόνος τρόπος επιβίωσης ενός κόσμου μέσα σε έναν άλλο, απόλυτα ξένο. Σε ένα κόσμο μπαλαμό.

Ναι και εγώ ...ερωτεύτηκα πολλά, αλλά δεν κατόρθωσα ποτέ να δω τον κόσμο τους με τα δικά τους μάτια. Ψηλάφισα, αλλά προσπαθούσα να βάλω τα κομμάτια του puzzle που εγώ είχα φτιάξει, κλίνοντας τα μάτια στην πραγματική εικόνα.
Ίσως απλώς να αποδέχτηκα πράγματα χωρίς να τα κατανοήσω.

Μπήκα ξένη, μπήκα ορμητικά κραδαίνοντας σαν λάβαρο το ορθό του δικού μου κόσμου, και βγήκα ...ξένη.
Μπήκες με τρυφεράδα, με σεβασμό, με ταπεινότητα, με αγάπη. Μπήκες με θαυμασμό.

Μπήκα να τους προσφέρω αφειδώς γυάλινα καθρεφτάκια όταν δεν μπορούσα να εκτιμήσω το δικό τους ...μπαχάρι.
Έμεινες εκεί όρθιος, πάντα εκεί, να τους περιμένεις να φέρουν μόνοι τους το πολύτιμο μπαχάρι τους σε σένα, πιπέρι ζηλευτό που καίει όποιον δεν το καταλαβαίνει, που κάνει τα μάτια να καίνε αλλά την γλώσσα να απολαμβάνει.
Πήγες να μάθεις πράγματα, πήγα να τους μάθω πράγματα.
Πήγα να ...τους σώσω. Πήγες να ...σε σώσουν.
Πέτυχες. Απέτυχα.

Κι ίσως γιαυτό...δεν έγραψα. Γιατί εγώ είμαι η πρώτη που δεν ...κατάλαβα όταν έπρεπε. Πως να γράψω τώρα για να καταλάβουν οι άλλοι;

Στην υγειά μας Μανώλη. Όλων μας.