Πέμπτη 7 Μαΐου 2009

Η Γυριστρουλα στον κήπο με ...το ελατάκι μου

Πρέπει να ήταν γύρω στα τρία μου χρόνια, που στον κήπο του σπιτιού μας φυτεύτηκε ένα ελατάκι. Με αυτό το μικρό δεντράκι μεγαλώναμε μαζί. Μάλιστα παραβγαιναμε στο ύψος. Θυμάμαι πολύ καλά, ότι το δέλεαρ, για να φαω ήταν ότι έτσι, θα το περάσω σε ύψος. Έτσι θα μεγαλώσω, θα ψηλώσω πιο πολύ από αυτό.

Χαμένος κόπος...
Εγώ έτρωγα, τα κατάπινα σαν χάπι, τα σιχαμερά ψάρια, τις άθλιες φακές, και τις αηδιαστικές μπανάνες, αλλά αυτό καταναλώνοντας ελάχιστο νεράκι, με περνούσε πάντα σε ύψος.
Κάποτε κατάλαβα ότι η «κόντρα» μου με το ελατάκι ήταν καταδικασμένη, χαμενη από χέρι, γιατί το έλατο δεν ήταν ο σύντροφος μου, ήταν ο εχθρός. Το έλατο ήταν ...κάτι σαν το «πρέπει» μου. Μεγάλωνε, θέριευε, ψήλωνε, πιο πολύ, πιο γρήγορα από εμένα. Κι όταν εγώ σταμάτησα να ψηλώνω... αυτό συνέχισε και ...συνεχίζει...
Κάθε φορά που πάω στο πατρικό μου, κάθε φορά που περνάω δίπλα του, κάθε φορά που με χαιρετάει μάλλον ειρωνικά, ξέρω ότι τα «πρέπει» μου, θα είναι πάντα εκεί και θα ειναι πιο ψηλά από το ...μπόι μου.

Ένα από τα πιο καταναγκαστικά «πρέπει» των παιδικών μου χρόνων ήταν η ...ευγένεια. Δεν έχει καμία σημασία τι σκέφτεσαι, τι νοιώθεις, σημασία έχει τι θα πεις, τι θα εκφράσεις.
Το δεύτερο «πρέπει» μου ήταν η ...καλοσύνη.
Και ωραία, ας πούμε ότι η ευγένεια, το καθώς πρέπει, το savoir faire, έχει σε κάθε εποχή, σε κάθε περιβάλλον, κανόνες, κώδικες συμπεριφοράς, εύκολο να τους μάθεις, εύκολο να τους αποστηθίσεις, και ...σχετικά εύκολο να τους τηρείς. Θέμα απόφασης, θέμα συνηθείας, θέμα ...ευκολίας.
Αλλά η καλοσύνη; Γιατί αν το savoir faire είναι ...το έξω, το savoir vivre, είναι το μέσα. Αν το συνειδητό σου μπορείς να το ελέγξεις, το ασυνείδητο...θα είναι εκεί, να σε διαφεντεύει. Καταπιεστικό, τυραννικό, αχαλίνωτο, πεδίο μάχης, μαρμαρένιο αλώνι, που θα κονταροχτυπιούνται, θα μονομαχούν, πάντα ο φόβος και η γενναιότητα. Ποιος κερδίζει; ..........................
Μα εγώ ήθελα, πίστευα τότε... ότι μπορώ να μεγαλώσω πιο πολύ από το ελατάκι μου. Μπορώ να ψηλώσω πιο πολύ από τα «πρέπει» μου. Τα «πρέπει» της ... «καλοσύνης» μου...

Δεν ξέρω πως, δεν ξέρω πότε, δεν ξέρω γιατί, δεν ξέρω αν ήταν σωστό ή λάθος, και όχι ...δεν έπιανε πάντα. Αλλά κάποια στιγμή, συνειδητοποίησα ή ...όχι μεγάλη λέξη το «συνειδητοποίησα», απλά... με βόλεψε να πιστέψω, με βόλεψε για να μπορέσω να κάνω το savoir faire μου και savoir vivre μου, να δώσω έναν ορισμό, έναν μποσουλα, για την καλοσύνη. Και «Καλό είναι ότι συμφέρει, ότι ειναι ωφελιμο»...
Ότι μπορεί να συμφέρει, να μου ειναι ωφελιμο, όχι άμεσα, όχι βραχυπρόθεσμα, όχι μόνη μου.

Τα κριτήρια, οι παράμετροι, της «καλοσύνης» μου, ...τι βαρύγδουπη λέξη η Ηθική, πόσους ορισμούς και πόσες ερμηνείες έχει... όχι, όχι της Ηθικής μου, απλά της «καλοσύνης» μου, ήταν το συμφέρον, ο χρόνος, και το ότι μου ήταν αδύνατον να ζήσω μόνη μου. Ήξερα ότι πρέπει να ζήσω, να συνυπάρξω, να μοιραστώ, να δημιουργήσω, να γκρεμίσω, μαζί με τον...Άλλον. Ναι με αυτόν τον ...Ξένο.

Γιατί ο ..Άλλος, θα είναι πάντα ...Ξένος. Απέναντι μου, αλλά πάντα μαζί μου. Ο Ξένος ...θα αλλάζει, ο Ξένος θα αλλάζει πάντα πρόσωπα και προσωπεία. Αλλά καταδικασμένοι εμείς, να πορευτούμε μαζί, με τον ...Ξένο και τους Ξένους μας. Οι γονεις, τα παιδια, οι φίλοι, οι εραστες, οι συνεργατες, οι ανταγωνιστές, οι όμοιοι, οι παραταιροι. Ο ...Ξενος.
Όσο ο Ξένος, μου έμοιαζε, τόσο παραμυθιαζομουνα ότι είχα λιγότερα βήματα να κάνω.. ήταν περισσότερο σύμμαχος, λιγότερο εχθρός. Για ψεύτικες στιγμές... φτιάχναμε ψεύτικα «εμείς», και βάζαμε άλλους Ξένους απέναντι μας. Αλλά δεν ήταν ποτέ έτσι. Ο Ξένος ήταν πάντα ...ο Άλλος...

Η «καλοσύνη» μου, αφάνταστα ωφελιμιστική... Όχι μάλλον, η "καλοσύνη" μου, χρησιμη. Η «καλοσύνη» μου αφάνταστα μετρήσιμη, η «καλοσύνη» μου, όπλο. Το όπλο μου για να συμβιβάσω τα ασυμβίβαστα. Την αρπακτικότητα μου, την ανάγκη μου να διαφέρω, την ανάγκη μου να μοιάζω, την ανάγκη μου να είμαι στον κύκλο αλλά και την αναγκη μου να ειμαι εξω απο αυτόν, το μεγάλο εγώ μου στον μικρό αυτό κόσμο, όλα αυτά που μια λέξη λέμε ΦΟΒΟ. Και αυτός ο φόβος να πολεμαει με την ανάγκη μου, ναι η γενναιότητα είναι η γλυκιά λέξη της ανάγκης, να συνυπάρχω.

Και τα κατάφερα;;;; Όχι. Υπήρξα «κακιά» πολύ περισσότερες φορές από όσες μπορώ, θέλω να μετρήσω και να θυμάμαι. Έχασα, νικήθηκα, πλήρωσα, και πληρώνω, πολλές φορές, όσες φορές, ο φόβος μου υπήρξε ισχυρότερος από την ανάγκη μου.

Το έλατο μου, πάντα πιο ψηλό από μένα. Ο φόβος πάντα πιο ισχυρός από την γενναιότητα. Το κοντινό σήμερα, πιο ισχυρό από άγνωστο αύριο. Εγώ πιο μεγάλη από το ...τείχος των Άλλων. Ο Άλλος ...πάντα Ξένος. Ο άλλος πάντα εξόριστος, στον κόσμο μου. Ο Άλλος πάντα φυγάς από τον μικρόκοσμο μου.
Στην μάχη για την ωφέλιμη «καλοσύνη» μου, ο μόνος σύμμαχος η εύκολη ευγένεια μου. Κώδικες...απλά για να μην δείξω τον φόβο μου. Κώδικες για να συνυπάρξω με τον Άλλον, που χρειάζομαι, αλλά θα φοβάμαι πάντα. Τον Ξένο...

Μη μπήγεις καρφί στον τοίχο,
Ρίξε το σακάκι σου στην καρέκλα
Γιατί να προβλέψεις για τέσσερις μέρες
Αύριο ξανάρχεσαι.

Μπερτολντ Μπρεχτ, «Διάλογοι εξορίστων»

Μεγάλη ή...πολύ μικρή λέξη ο Ρατσισμός Γυριστρούλα μου...
Ο Φόβος... η μοναξιά του εγώ... που ψάχνει σε ένα ψεύτικο εμείς ...να κάνει πόλεμο με ένα ψεύτικο εσείς... Και ο φόβος... αρχέγονος. Ποσο συχνά τυφλωνει ο φόβος, την αναγκη που την φωναζουμε χαιδευτικά ...γενναιότητα


Σχολιαστή, σε ευχαριστώ απο καρδιάς. Η τιμη που μου κάνεις ειναι πραγματικά πολύ μεγάλη.

3 σχόλια:

βιολιστης στη στεγη είπε...

Μόνο ένα μπορώ να πώ, γλυκειά μου Γυριστρούλα....
Μην πολεμάς.
Μην μετανειώνεις.
Μην ενοχοποιείσαι.
Απο κάποια στιγμή και μετά, πάντα γινόμαστε αυτό που ΕΙΜΑΣΤΕ.
Και μόνο αυτό είναι ΑΛΗΘΙΝΟ.
Και μόνο το ΑΛΗΘΙΝΟ αντέχει στη κριτική.
Πόσο μοιάζουμε μερικές φορές Γυριστρούλα!

gyristroula2 είπε...

Κατερίνα, με αξίωσες με ένα εξαιρετικό κείμενο, πραγματεία στην ίδια την έννοια της κοινωνικότητας, στην ίδια την αρχαία πηγή του ρατσισμού. Και όλα αυτά με τη χάρη ενός μικρού έλατου που τελικά...την έκανε τη δουλειά του. Έμαθες να κοιτάς προς τα πάνω.:))
Δεν ξέρω αν το ξέρεις, αλλά εδώ ενεδρεύει ένας Αριστοτέλης κρυμμένος στη φυλλωσιά. Αυτός που είπε ότι γινόμαστε καλοί, κάνοντας καλές πράξεις. Αυτή η χιλιοσυκοφαντημένη ευγένεια μπορεί να είναι δηλαδή προαγωγός καλοσύνης κι αν δεν είναι, τουλάχιστον αποτρέπει το δαίμονα του μίσους να μας κατσικωθεί μέσα στην αυλή.
Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι δεν πίστευαν στην καλοσύνη του ανθρώπου ως φυσικής ύπαρξης. Θηρίο τον έλεγαν και τον συμμάζευαν με νόμους και θεούς.
Αυτόν τον αρχαίο αρπακτικό φόβο του για ό,τι ξένο και διαφορετικό, προσπαθούν να εξολοθρεύουν οι οργανωμένες κοινωνίες, οι πόλεις.
Αυτό το τείχος είναι που θα τις κρατήσει κοινωνίες και πόλεις κι όχι ζούγκλες θηρίων.
Ακόμα με αρχαία στοιχήματα βλέπεις καταγινόμαστε.

Ευχαριστώ για την τιμητική αφιέρωση.

de profundis είπε...

αφωνος οτι και να γραψω θα το χαλάσω.